درمان جای زخم ،اسکار ،بخیه و سوختگی
طی اتفاقات مختلف ممکن است به پوست آسیبهای جدی وارد شود. این صدمات گاها بهصورت جای زخم و یا رد بخیه همیشه همراه شخص میماند. جای زخم ایجادشده به دلیل شکلگیری پوست جدید بر روی زخم بهصورت بینظم است که باعث بروز ضایعات پوستی میشود. البته این مسئله نباید نادیده گرفته شود که برای درمان جای زخم های عمیق، میتوان با بخیه مناسب از ایجاد ضایعات پوستی حاصل از جوش خوردگی نامنظم پوست جلوگیری کرد. اگر زخم ایجادشده عمیق باشد، قطعاً در آن محدوده پوست جوش میخورد که شکل جوشگاه به وجود آمده با توجه به نوع زخم و عمق آن متفاوت است. گاها کشیدن بخیه در زمان نامناسب نیز میتواند باعث جوش خوردن نامناسب پوست و ایجاد اسکار در محل زخم شود که درمان آن بهمراتب سختتر است.
انواع جای زخم
رایجترین انواع اسکارها (جای جوش و زخم)، جای جوش، رد بخیه، سوختگی و … است. تشخیص نوع اسکار درروش درمان آن میتوان بسیار مؤثر باشد. انواع اسکار با توجه به شکل ظاهریشان را میتوان به شکل زیر دستهبندی کرد:
اسکار هیپرتروفیک
این اسکارها ضخیم و سفت میباشند و رنگ صورتی و ظاهری برآمده دارند که در لبههای زخم ایجاد میشوند. این اسکارها در طی زمان گسترشیافته و مسطح میشوند.
اسکار کلوئید
ازنظر ظاهری شبیه اسکار هیپروتروفیک است، اما سطح وسیعتری از مرزهای زخم را فرامیگیرد و معمولاً بهمرورزمان تشکیل میشود. امکان ایجاد این نوع اسکار در افرادی که پوست تیرهتری دارند معمول است.
اسکار آتروفیک
این نوع اسکار درواقع مجموعهای از فرورفتگیهایی با سطح کم روی پوست است که ناشی از آبله و یا جوش است.
اسکار کنتراکچر (انقباضی)
این اسکار به دلیل کشیدگی و سفت شدن سطح پوست رخ میدهد که غالباً به دلیل سوختگی ایجاد میشود. گاهی با عمیقتر شدن این اسکار، با تأثیر بر روی عضلات و اعصاب، اختلالات در توانایی حرکتی بیمار رخ میدهد.
ترک پوستی (استریا)
گاهی به دلیل کاهش و یا افزایش سریع وزن، نوارهایی قرمزرنگ و یا بنفش روی پوست شکل میگیرند که بهمرورزمان رنگ سفیدی به خود میگیرند و سفت میشوند.
راهها و روشهای درمان
هیچ اسکاری بهصورت کامل قابل برطرف شدن نیست، اما ظاهر آن قابلبهبود است. در ادامه به برخی از روشهای درمان جای زخم و اسکار میپردازیم:
درمان جای زخم با استفاده از کرم
استفاده از کرمهای ضد آفتاب برای کاهش تغییر رنگ حاصل از آفتابسوختگی الزامی است. در این روش باید به نوع کرم و SPF دار بودن حتماً توجه شود. همچنین مرطوب نگهداشتن محل زخم نیز میتواند از خارش آن و درنتیجه بهجای ماندن رد زخم جلوگیری کند. کرم پودرهای جامد و مایع نیز بهصورت موقت در پوشاندن اسکارهای سطحی همراه با تغییر رنگ مناسب هستند. انتخاب رنگ مناسب کرم پودر در بهتر نتیجه گرفتن در پوشاندن اسکار بسیار مؤثر است. ماساژ روزانه جای زخم با کرمهای درمانی میتواند تأثیر به سزایی در محو کردن آنها بهمرورزمان داشته باشد. بهخصوص استفاده از کرمهای مرطوبکننده در زمانهای ابتدایی ایجاد زخم میتواند به افزایش خونرسانی و ترمیم سریعتر و بهتر زخم کمک کند.
درمان جای زخم با لایهبرداری شیمیایی
در روش لایه برداری شیمیایی غالباً جهت درمان جای زخم و اسکار های سطحی کاربرد دارد. در این روش با استفاده از مواد شیمیایی سطحی، از پوست لایهبرداری میشود و در طی زمان سطح پوست صافتر میشود. در طول این روش گاهی به مدت 10 تا 15 دقیقه احساس داغی به وجود میآید که برای کاهش درد از کمپرس سرد استفاده میشود. برای نواحی عمیقتر و درزمانی که سوختگی غیرقابلتحمل باشد، از مسکن استفاده میشود. از این روش برای برداشتن جای آکنه، لکههای حاصل از افزایش سن، خطوط و چروک پوست، خال و ککومک، پوست سفت شده و آفتابسوختگی استفاده میشود.
درمان جای زخم با پر کردن بافت نرم
برای از بین بردن زخمهای تورفته از تزریق موادی مانند چربی، هیابورونیک اسید و کلاژن استفاده میشود. گاها برای از بین بردن اسکارهای کلوئید و هایپوتروفیک از تزریق استروئیدها استفاده میکنند؛ که این روش میتواند بهصورت مستقل و یا بهصورت ترکیبی با سایر روشها به کار گرفته شود.
درمان جای زخم با برداشتن پوست
در این روش ، جراح بهوسیله دستگاه الکتریکی با خراش دادن پوست و جدا کردن لایههای رویی پوست، باعث ایجاد سطحی نرمتر بر روی پوست میشود. این روش غالباً برای اختلالات جزئی بر روی پوست استفاده میشود.
درمان جای زخم با لیزر
لیزرها بسته به نوع اسکار و محل ایجاد آن میتوانند در به حداقل رساندن آنها نقش مؤثری داشته باشند. در این روش نور باانرژی زیاد برای درمان به کار گرفته میشود. فایده این روش درد و ناراحتی کمتر برای بیمار است. پسازاین عمل بیمار بلافاصله قابلیت انجام فعالیتهای روزانه را دارد. همچنین استفاده از کرمهای ضد آفتاب دارای SPF پس از عمل الزامی است. این روش قابلیت درمان اسکارهای بهجامانده از جراحی، زخم، پیوند پوست، پاک کردن تاتو ، قسمتهای تیره پوست و سوختگی را دارد. این روش غالباً برای تمامی نواحی بدن مناسب است. در طی عمل با لیزر کمی گرما بر روی پوست ایجاد میشود که با استفاده کمی از مادهی بیحسی و یا اسپری هوای سرد قابلتحمل است. ناراحتی پسازاین عمل نیز پس از چند روز بهصورت کامل از بین میرود. تعداد جلسات درمان نیز بستگی به نوع اسکار و شرایط فرد دارد که با مشاوره پزشک تعیین میشود.
باید به این مسئله توجه داشت که همیشه انتخاب بهترین راه برای از بین بردن اسکارهای باقیمانده، با توجه به نوع آن و سطح درگیر و همچنین مشخصات فردی هر شخص متفاوت است. برای انتخاب بهترین راه برای درمان جای زخم حتماً قبل از انجام هر عمل خودسرانهای باید با دکتر متخصص و یا مشاور صحبت شود تا بهترین راه منحصر به هر کس به او پیشنهاد شود. باید به این مسئله توجه داشت که مراجعه در زمان مناسب به پزشک میتواند به بهبود جای زخم کمک کرده و یا حتی از ایجاد جای زخم جلوگیری کند. در مورد پوستهای مستعد جوش و آکنه جلوگیری از بروز جوش میتواند بسیار مؤثر باشد. همچنین در صورت ایجاد زخمهای عمیق با مراجعه در زمان مناسب به پزشک معالج و بخیه مناسب سطح درگیر، میتوان از ایجاد جای زخم در آینده جلوگیری و یا حداقل میزان آن را کاهش داد.
هزینه و قیمت درمان جای زخم و اسکار
هزینه درمان جای زخم و اسکار برای هرکسی بسته به نوع زخم و تعداد جلساتی که تحت درمان میگیرد متفاوت است و با توجه بهاندازه و سطح درگیر اسکار،قیمت متغیر خواهد بود.